ΟΙ  ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΤΗΣ Π. Δ.    

ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ ΣΕΒ. ΜΗΤΡ. ΓΛΥΦΑΔΑΣ

κ. κ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΕΙΣ ΤΟΝ Α΄ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ἀγαπητοί Ἀδελφοί, ἡ Παλαιά Διαθήκη εἶναι ἕνα βιβλίο, τό ὁποῖο εἶναι ἄγνωστο σέ πολλούς. Δέν τό διαβάζουν γιά πολλούς καί ποικίλους λόγους. Μερικοί θεωροῦν, ὅτι εἶναι ἁπλῶς μιά ἱστορία τοῦ Ἰσραήλ, τῶν Ἑβραίων, καί δέν ἔχει καμιά σχέση μέ τόν Χριστιανισμό. Καί ἄλλοι θεωροῦν, ὅτι περιέχει ἁπλῶς μερικές ἱστορίες καί τίποτε περισσότερο.

Ὅμως ἡ Π.Δ. δέν εἶναι ἁπλᾶ ἕνα ἱστορικό βιβλίο. Εἶναι θεολογικό βιβλίο. Παρουσιάζει τήν ἱερά ἱστορία, δλδ. τήν φανέρωση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπό ἱστορικά γεγονότα. Δείχνει πῶς ὁ Θεός προετοίμασε μιά μερίδα ἀνθρώπων, προκειμένου νά ἐνανθρωπήσῃ ὁ Υἱός Του γιά νά σώσῃ ὅλο τόν κόσμο. Ὅλη ἡ Π.Δ. καταλήγει στόν Χριστό καί στήν Παρθένο Παναγία Μητέρα Του. Ὡς ἐκ τούτου δέν εἶναι ἱστορία ἐβραϊκή, ἀλλά παγκόσμια, ἀφοῦ καί ὁ Χριστός εἶναι παγκόσμιος. Γι’ αὐτό τήν Π.Δ. μπορεῖ νά τήν ἑρμηνεύῃ κανείς μόνον θεολογικά, καί μάλιστα Χριστολογικά.

Κατά τό χρονικό διάστημα πού καταλαμβάνει ἱστορικά ἡ Π.Δ. ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ ἐμφανίζεται στούς Προφῆτες, ἀλλά εἶναι ἄσαρκος, ἐνῷ κατά τό διάστημα πού καταλαμβάνει ἡ Κ.Δ. εἶναι σεσαρκωμένος. Γι’ αὐτό ἡ Π.Δ. ἑρμηνεύεται διά τῆς Κ.Δ., μέσα ἀπό τήν ἐμπειρία τῆς Κ.Δ., δλδ. μέσα ἀπό τήν ἀποκάλυψη πού μᾶς ἔδωκε ὁ ἴδιος ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός στήν Κ.Δ.  

Ἔχοντας αὐτό τό ὑπόβαθρο οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, χρησιμοποιοῦν χωρία καί ἀπό τήν Π.Δ. γιά νά ὑποστηρίξουν τίς θεολογικές τους θέσεις. Καί χρησιμοποιοῦν τήν Π.Δ., διότι ἔχουν τήν ἴδια ἐμπειρία μέ τούς Προφῆτες. Δέν εἶναι ἄλλη ἡ θεολογία τῶν Προφητῶν, ἄλλη τῶν Ἀποστόλων καί ἄλλη τῶν Πατέρων. Μία εἶναι ἡ θεολογία ὅσων ἦσαν θεόπτες τοῦ ἀσάρκου Λόγου καί ὅσων εἶναι καί θά εἶναι θεόπτες τοῦ σεσαρκωμένου Λόγου.

Γι’ αὐτό οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἑρμήνευαν τήν Παλαιά Διαθήκη πάντοτε Χριστοκεντρικά καί Χριστολογικά. Διότι ἔβλεπαν στίς πάμπολλες διάσπαρτες προφητεῖες καί προτυπώσεις, πού ὑπάρχουν σέ αὐτήν, τήν παρουσία καί τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ Λόγου, πού καί αὐτοί ἐβίωναν ἐμπειρικά, πραγματικά.

Πέρυσι, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ εἴχαμε ἀναλύσει διεξοδικά ὅλες τίς προφητεῖες πού ἀναφέρονται στήν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ ἀπό Μητέρα Παρθένο καί στά γεγονότα τῆς γεννήσεως καί τῆς ἐπί γῆς ζωῆς Του. Ὁ Κύριος ἐπιστοποίησε τό ποιός πραγματικά ἦταν μέ τήν διδασκαλία καί τά θαύματά Του, πού ἔφθαναν μέχρι καί τήν ἀνάσταση νεκρῶν. Ἐπιστοποίησε δλδ., ὅτι Αὐτός ἦταν ὁ ἀναμενόμενος Λυτρωτής τοῦ κόσμου, ὁ Σωτῆρας, ὁ Μεσσίας, ὁ Χριστός. Οἱ Ἐβραῖοι, ὅμως, παρέβλεψαν ὅλα ὅσα ἐπροφητεύθησαν ἀπό τούς προφῆτες 2.000, 1.000, 750, 500 χρόνια πρίν τήν γέννησή Του. Δέν Τόν ἀπεδέχθησαν. Τόν ἀπέρριψαν. Καί Τόν ὡδήγησαν στόν μαρτυρικό σταυρικό θάνατο. Μέ τίς προφητεῖες, λοιπόν, πού ἀναφέρονται στήν Σταυρική Θυσία καί στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ θά ἀσχοληθοῦμε ἐφέτος.

Ἀπόρριψις τοῦ Χριστοῦ

Ὅταν οἱ Ἐβραῖοι ἀρνήθηκαν τήν μεσσιανική ἰδιότητα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ ἐξεπληρώθη ἡ προφητεία τοῦ Ἡσαΐου, ὁ ὁποῖος προβλέποντας τήν πώρωση τῶν Ἐβραίων, καί τήν ἄρνησή τους νὰ ἀκούσουν καὶ νὰ ἀποδεχθοῦν τὸ κήρυγμα τοῦ Μεσσία, ἔλεγε: «Θά ἀκούετε καὶ δέν θά καταλαβαίνετε. Θά βλέπετε μέ τά μάτιά σας θαυμαστά γεγονότα, ἀλλά δέν θά τά προσέχετε. Διότι ἡ καρδιά τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἔγινε χονδρή καί σκληρή. Μέ τά αὐτιά βαρειάκουσαν˙ ἔκλεισαν τά μάτια τῆς διανοίας τους, γιά νά μή δοῦν τά θαύματα πού κάνω καί νά μή ἀκούσουν τά λόγιά μου, ὥστε νά καταλάβουν, νά μετανοήσουν καί νά ἐπιστρέψουν σέ μένα γιά νά τούς θεραπεύσω». (Ἡσ. ς’,9-10 & Ματθ. γ’,3).

Ὁ μέγας Βασίλειος, ἐξηγώντας τήν προφητεία, γράφει, ὅτι μέ σαφήνεια καί άναντίρρητα ἀναφέρεται στά χρόνια τῆς ἐπί γῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου. (Μ. Βασιλείου, Εἰς τόν Ἡσαΐαν, κεφ.ς’,MPG 30, 440C)

Ὁ Κύριος μνημονεύει ἄλλο λόγο τοῦ προφήτου Ἡσαΐου, πού ἐπίσης βρῆκε ἐφαρμογή στούς ἀκροατές Του, καί ἀναφέρεται στήν τυπική καί ὑποκριτική τιμή καί λατρεία τοῦ Θεοῦ˙ «Ὁ λαός αὐτός, λέγει ὁ προφήτης, μέ πλησιάζει μόνο μέ  τά λόγια τοῦ στόματός του καί μέ τιμοῦν μόνον μέ τά λόγια τῶν χειλέων τους, ἐνῷ ἡ καρδιά τους ἀπέχει πολύ ἀπό ἐμέ. Ἀνώφελα μέ σέβονται, διότι ἔχουν ἐγκαταλείψει τήν  δική μου ἀλήθεια καί διδάσκουν διδασκαλίες καί ἐντολές ἀνθρώπων». (Ἡσ. κθ’ 13 & Μαρκ. ζ’ 6-7). Δλδ, διδάσκουν τίς ἑρμηνεῖες τῶν νομοδιδασκάλων πού ἑρμήνευαν τήν Ἁγία Γραφή καί ὄχι τήν ἴδια τὴν Γραφή.

Ἐπειδή, λοιπόν, οἱ Ἐβραῖοι δέν ἀπεδέχοντο τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ τόν ὡδήγησαν στόν μαρτυρικό θάνατο, πού ἀρχίζει μὲ τὴν θριαμβευτική εἴσοδό Του στήν Ἱερουσαλήμ.

Εἰσοδος στά Ἱεροσόλυμα

Ὁ προφήτης Ζαχαρίας προβλέπει τήν εἴσοδο αὐτή τοῦ Μεσσία, λέγοντας˙ «Χαῖρε σφόδρα θύγατερ Σιών, βόησον θύγατερ Ἱερουσαλήμ˙ ἰδού ὁ βασιλεύς σου ἔρχεταί σοι πραΰς και ἐπιβεβηκώς ἐπί ὄνον καί πῶλον υἱόν ὑποζυγίου» (Ζαχ. θ’,9). Δηλαδή, πλημμύρισε ἀπό χαρά, κόρη μου Σιών˙ (ἔτσι ὠνομάζετο συνεκτικά ἡ Ἱερουσαλήμ ἀπό τόν λόφο Σιών, ὅπου εὑρίσκοντο τά βασιλικά ἀνάκτορα)˙ διαλάλησε, κόρη μου Ἱερουσαλήμ. Νά˙ ὁ βασιλιάς σου (δλδ. ὁ Μεσσίας) ἔρχεται σέ σένα δίκαιος καί σωτῆρας, πρᾶος καί καθισμένος ἐπάνω σέ ἕνα ὑποζύγιο, σέ ἕνα νεαρό πουλάρι.

Καὶ ὁ Δαυΐδ (Ψαλμ. η’,3) συμπληρώνει προφητικά τὸν τρόπο τῆς ὑποδοχῆς τοῦ Κυρίου. «Ἐκ στόματος νηπίων καί θηλαζόντων κατηρτίσω αἶνον». Δλδ. καί τά νήπια καί τά βρέφη πού θηλάζουν σέ δοξάζουν μέ τό στόμα τους. Καί πράγματι, ὅπως ἀκοῦμε στό Εὐαγγέλιο τήν Κυριακή τῶν Βαΐων (Λουκ. ιθ’ 38, Ἰω. ιθ’ 13), τά μικρά παιδιά, κατά τήν εἴσοδο τοῦ Ἰησοῦ στά Ἱεροσόλυμα, λίγες ἡμέρες πρίν τό πάθος Του, ἔκραζαν «ὠσαννά», πού σημαίνει ʺσῶσέ μας λοιπόνʺ. Καί συμπλήρωναν μέ τόν ἄλλο προφητικό Ψαλμό «εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου» (Ψαλ. ριζ’, 25-26). Ἔτσι χαιρετοῦσαν τόν Ἰησοῦ ὡς βασιλιά τοῦ Ἰσραήλ.

Ὅμως ὁ Ἰησοῦς δέν ἀποζήτησε ποτέ νά εἶναι ἐγκόσμιος βασιλιάς καί δέν ἀπεδέχθη τό κατεστημένο τῆς ἐποχῆς Του. Γι’ αὐτὸ μέ ζῆλο ἀπομακρύνει τούς ἐμπόρους ἀπό τόν ναό, σύμφωνα πάλι μέ τήν δαυϊτική προφητεία: «Ὁ ζῆλος τοῦ οἴκου σου κατέφαγέ με» (Ψαλμ. ξη’ 10). Δλδ. ὁ ζῆλος, πού ἔχω γιά τόν ναό σου (Θεέ μου), σάν φωτιά κατέκαψε τά σωθικά μου.

Ἀκρογωνιαῖος λίθος

Καί στήν συνέχεια προκαλεῖ τούς Γραμματεῖς, λέγοντας γιά τόν ἑαυτό Του: «Ποτέ δέν διαβάσατε στίς Γραφές˙ τήν πέτρα πού ἀπέρριψαν μετά ἀπό δοκιμασία οἱ οἰκοδόμοι, αὐτή ἔγινε ἀγκωνάρι» (Ψαλ. ριζ’,22 & Ματθ. κα’,42). Οἱ Γραμματεῖς δέν κατάλαβαν πλήρως τί τούς ἔλεγε, ἀλλά ὁ Κύριος ἐννοοῦσε, ὅτι Αὐτός εἶναι ἡ πέτρα, τήν ὁποία οἱ οἰκοδόμοι Γραμματεῖς, Φαρισαῖοι καί Ἀρχιερεῖς ἀπεδοκίμασαν, περιφρόνησαν καί τήν ἐπέταξαν, δλδ Τόν ἐσταύρωσαν. Ἀλλά τελικά αὐτή ἡ πέτρα ἔγινε θαυμαστή, διότι ἔγινε ὁ ἀκρογωνιαῖος λίθος, τό πρῶτο καί μεγάλο λιθάρι τῆς πνευματικῆς οἰκοδομῆς, πού, ὅπως τό ἀγκωνάρι ἔνωνε παλιά στά πέτρινα κτήρια δύο τοίχους, ἔτσι καί τώρα ὁ Χριστός ἔνωσε δύο λαούς, τούς Ἰουδαίους καί τούς εἰδωλολάτρες, στήν οἰκοδομή τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι ἑρμηνεύει τὸν Ψαλμό αὐτό ὁ Ἀπ. Πέτρος, λέγοντας στούς ἄρχοντες: «Αὐτός (δλδ. ὁ Χριστός) εἶναι ὁ λίθος πού ἐξευτελίσθη ἀπό ἐσᾶς, τούς οἰκοδόμους, ἀλλά ἔγινε ἀκρογωνιαῖος» (Πραξ. δ’ 11).

Ἅγια Πάθη

Δοῦλος Θεοῦ

Το Πάθος τοῦ Κυρίου προφητεύεται μέ ἐξαιρετικές λεπτομέρειες ἀπό τούς προφῆτες. Ὁ Ἡσαΐας 750 χρόνια πρό τῆς γεννήσεώς του ὀνομάζει τόν Χριστό Παῖδα ἤ Δοῦλο τοῦ Θεοῦ καί ἑβραϊστί Ἐμπέντ Γιαχβέ. Στούς στίχους 2-12 τοῦ νγ’ κεφαλαίου τοῦ βιβλίου τῶν προφητειῶν του παρουσιάζονται μέ τρόπο παραστατικότατο τά Πάθη τοῦ Μεσσία. Καί εἶναι ἀπορίας ἄξιο, πῶς οἱ Ἐβραῖοι, πού μελετοῦσαν καί μελετοῦν τήν Ἁγ. Γραφή, ἄν καί διαβάζουν αὐτά πού γράφει ὁ Ἡσαΐας, ἐν τούτοις ἦσαν, καί εἶναι, τόσο τυφλοί, ὥστε νά περιμένουν ὅτι ὁ Μεσσίας θά εἶναι ἔνδοξος καί ἀήττητος βασιλιάς.

Ὅμως, ὁ προφήτης Ἡσαΐας, δίνοντας μιά πληρεστάτη εἰκόνα τῶν παθημάτων του Μεσσία γράφει: «Ὁ Δοῦλος τοῦ Κυρίου ἐνεφανίσθη ἐνώπιόν μας σάν μικρό παιδί, σάν ρίζα σέ ἄνυδρο τόπο. Οὔτε μορφή ἔχει, οὔτε δόξα ἐμφανίσιμη, οὔτε ὡραιότητα. Ἀντιθέτως, ἡ μορφή Του ἐστερεῖτο κάθε τιμῆς, καί ὑπελείπετο ὡς πρός τήν ὡραιότητα ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ἦταν ἄνθρωπος πληγωμένος˙ ἄνθρωπος πού γνωρίζει νά βαστάζῃ ταλαιπωρίες. Τόσο πολύ ἐβασανίσθη, ὥστε παρεμορφώθη τό πρόσωπό Του, ἐξευτελίσθη καί ἐξουθενώθη κυριολεκτικά».

Καί συνεχίζει ὁ Ἡσαΐας μέ τήν μεγαλειώδη προφητεία, μέ τήν ὁποία ὁ ἀπ. Φίλιππος εὐηγγελίσθη τόν Χριστό στόν εὐνοῦχο τῆς βασιλίσσης τῶν Αἰθιόπων Κανδάκης: «Αὐτός, ὅμως, παρ’ ὅλα τά βάσανά Του, δέν ἀνοίγει τό στόμα Του νά διαμαρτυρηθῇ. Σάν ἄφωνο πρόβατο ὁδηγεῖται στήν σφαγή καί σάν ἄφωνος ἀμνός ὁδηγεῖται ἐνώπιον ἐκείνου πού θά τόν κουρέψῃ (δλδ. θά τόν θανατώσῃ). Ἄφωνος πορεύεται στήν σφαγή. Ἀλλ’ ἐξαιτίας τῆς ταπεινώσεώς Του ὑψώθη ἡ δικαιοσύνη Του. Αὐτός πέθανε καί ἡ ζωή Του ἀφαιρέθηκε ἀπό τήν γῆ».

Ἀμνό, δλδ πρόβατο, ὠνόμασε τόν Κύριο καί ὁ Τίμιος Πρόδρομος. Ὁμοίως σάν ἀρνίο ἐσφαγμένο παρουσιάζεται καί στήν Ἀποκάλυψη. Καί πράγματι, ὁ Χριστός εἶναι ὁ Ἀμνός τοῦ Θεοῦ, πού ἐσήκωσε στούς ὤμους Του τήν ἁμαρτία ὅλου τοῦ κόσμου, ὅπως προετυπώθη ἀπό τό ἀρνί πού σφάζουν οἱ Ἑβραῖοι γιά νά γιορτάσουν τό Πάσχα τους. Γι’ αὐτόν τόν λόγο, αὐτήν τήν προφητεία ἀπαγγέλει καί ὁ Ἱερεύς, ὅταν κάμνει Προσκομιδή, καί βγάζει ἀπό τό πρόσφορο ἕνα τετράγωνο κομμάτι πού ἔχει ἐπάνω του τά ἀρχικά ΙΣ ΧΣ ΝΙΚΑ καί λέγεται Ἀμνός. Διότι αὐτό θά ἀγιασθῇ καί θά γίνῃ ὁ πάσχων Μεσσίας, πού ὁδηγεῖται ἀδιαμαρτύρητα στήν σφαγή, σάν ἀμνός ἄφωνος, ἀλλά καί ὁ ἀναστημένος λυτρωτής τοῦ κόσμου.

Ὁ προφήτης Ἱερεμίας, ἐπίσης, χαρακτηρίζει τόν Χριστό σάν πρόβατο πού πορεύεται πρός τό πάθος. «Ἐγώ, γράφει, ὡς ἀρνίο ἄκακο, πού ὁδηγεῖται στήν σφαγή, δέν ἐγνώριζα ποῦ ὁδηγοῦμαι. Οἱ ἐχθροί Μου ἐσκέφθησαν καί ἔλαβαν πονηρές ἀποφάσεις ἐναντίον Μου, λέγοντας˙ ʺἐλᾶτε νά βάλουμε στό ψωμί Του ξύλο, γιά νά Τόν ἐξοντώσουμε ἀπό τήν χώρα τῶν ζωντανῶν ἀνθρώπων, καί ἔτσι κανείς πλέον νά μή θυμᾶται τό ὄνομά Του». (Ἱερ. ια’ 19).

Ὅταν λέγει ʺξύλοʺ, ἐννοεῖ τόν Σταυρό. Καί ὅταν λέγει ʺψωμίʺ, ἐννοεῖ τό Σῶμά Του, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀπεκάλεσε τόν ἑαυτό Του, λέγοντας: «Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος, τό ψωμί τῆς ζωῆς» (Ἰω. ς’ 48). Καί «Ὁ ἄρτος πού θά σᾶς δώσω εἶναι ἡ σάρκα μου» (Ἰω. ς’ 51). Καί ἡ προφητεία αὐτή ἐπαληθεύθηκε, διότι ἔβαλαν τό ξύλο στό ψωμί Του, δηλαδή ἐκάρφωσαν τό Σῶμά Του, στό ξύλο τοῦ Σταυροῦ.

Ἴσως ἀπορήσει κανείς, πῶς εἶναι δυνατόν οὔτε ὁ Ἡσαΐας οὔτε ὁ Ἱερεμίας νά μή σκανδαλισθοῦν, ὅπως οἱ συμπατριῶτές τους, βλέποντας μέσα ἀπό τίς προφητεῖες αὐτές τά πάθη τοῦ Χριστοῦ καί τήν ταπείνωσή Του˙ Αὐτοί, ὅμως, δέν ἐσαλεύθησαν, διότι μέ τά πνευματικά τους μάτια ἔβλεπαν μυστικά νά πάσχῃ ἑκούσια ὁ ἴδιος ὁ Κύριός τους. Γι’ αὐτό, ἐνῷ ἔβλεπαν τήν μορφή καί τό κάλλος τοῦ Ἰησοῦ ἀφανισμένα ἀπό τά πολλά παθήματα, ἐν τούτοις ὁμολογοῦσαν τήν δόξα καί τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ πού ἐκρύπτετο πίσω ἀπό τά πάθη πού προεφήτευαν.

Αἰτία τοῦ Πάθους

Ὁ Ἡσαΐας, μάλιστα, ἐξηγεῖ καί τόν λόγο γιά τόν ὁποῖο πάσχει ὁ Μεσσίας: «Αὐτός, γράφει, πάσχοντας αὐτά τά παθήματα ὑποφέρει γιά τίς ἁμαρτίες μας. Γιά χάρη μας βιώνει τίς ὀδύνες τῶν βασάνων Του. Ἐμεῖς ἐνομίσαμε, ὅτι Αὐτός ὑποφέρει τήν ὀδυνηρή αὐτή πληγή καί τήν συμφορά, ἐπειδή τιμωρεῖται ἀπό τόν Θεό. Αὐτός, ὅμως ἐτραυματίσθη γιά τίς δικές μας ἁμαρτίες καί ὑπεβλήθη σέ ταλαιπωρίες γιά τίς δικές μας ἀνομίες. Τά πάθη Του ἔχουν σάν ἀποτέλεσμα τήν δική μας εἰρήνη. Μέ τίς πληγές Του ἐμεῖς θεραπευθήκαμε. Ὁ Κύριος Τόν παρέδωκε σέ βάσανα ἐξ αἰτίας τῶν δικῶν μας ἁμαρτιῶν. Ἀνομία δέν ἔπραξε, οὔτε εὑρέθη στό στόμα Του δόλος. Ἀλλά, ἀκριβῶς, ἐπειδή παρέδωκε τήν ζωή Του σέ τέτοιο ὀδυνηρό θάνατο, ὥστε νά θεωρηθῇ παράνομος, ἐνῷ ἦταν ἀναμάρτητος, θά κερδίσῃ πολλούς (ἀπό τήν ἐξουσία τοῦ σατανᾶ καί θά τούς ἐλευθερώσῃ ἀπό τήν δουλεία τῶν παθῶν). Διότι Αὐτός γιά τίς ἁμαρτίες τῶν πολλῶν προσέφερε ὡς θυσία τόν ἴδιό Του τόν ἑαυτό καί γιά τίς ἁμαρτίες τους παρεδόθη σέ θάνατο (ἄδικο καί πικρό)». (Ἡσ. νγ’ 4-6 καί 9-12).

Παθήματα τοῦ Δικαίου

Τά πάθη, ὅμως, τοῦ Χριστοῦ προφητεύονται καί σέ ἄλλα βιβλία τῆς Π.Δ. Στήν Σοφία Σολομῶντος περιγράφεται προφητικά τό ἄδικο πάθος καί ἡ καταδίκη τοῦ δικαίου Μεσσία ὡς ἑξῆς: «Ἄς παγιδεύσουμε τόν δίκαιο, διότι ἐναντιώνεται στά ἔργα μας καί μᾶς κατακρίνει σάν παραβάτες τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ. Ἐμφανίζει τόν ἑαυτό Του ὡς τόν μόνο πού ἔχει τήν γνώση τοῦ Θεοῦ καί ὀνομάζει τόν ἑαυτό Του Δοῦλο τοῦ Κυρίου. Ἡ ζωή Του διαφέρει ἀπό τήν ζωή τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Ἄς δοῦμε, ἐάν οἱ λόγοι Του εἶναι ἀληθινοί. Θά θέσουμε ὑπό δοκιμασία θανάτου τήν ζωή Του. Θά Τόν ὑποβάλουμε σέ ἐξευτελισμούς καί βασανισμούς, γιά νά δοῦμε ἐάν εἶναι πραγματική ἡ ἠρεμία Του˙ καί θά δοκιμάσουμε, ἐάν εἶναι πράγματι σταθερός στήν ἀνεξικακία. Θά Τόν καταδικάσουμε σέ ἐξευτελιστικό θάνατο καί τότε θά δοῦμε, ἐάν θά Τόν ἐπισκεφθῆ ὁ Θεός, ὅπως ἰσχυρίζεται (Σοφ. Σολ. β’,12-20)».

Τό κείμενο αὐτό μπορεῖ νά θεωρηθῇ, ὅτι κατ’ ἀρχάς ἀφορᾶ κάθε ἄδικο κριτή καί κάθε ἀδικούμενο δίκαιο. Ὅμως, ὅλοι σχεδόν οἱ ἑρμηνευτές ἀντιλαμβάνονται, ὅτι ὁ Σολομών ὁμιλεῖ σάν νά βλέπῃ τό μίσος τῶν Ἐβραίων ἀρχόντων, τήν ἄδικη καταδίκη καί τό πάθος τοῦ Κυρίου.

Ἡ προσφορά τοῦ Σώματός Του ὡς θυσία

Περαιτέρω ὁ κατά σάρκα πρόγονος τοῦ Χριστοῦ, βασιλιάς καί προφήτης Δαυΐδ, στόν στίχο 7 τοῦ λθ’ Ψαλμοῦ, γράφει: «Θυσίαν καί προσφοράν οὐκ ἠθέλησας, σῶμα δέ κατηρτίσω μοι», πού σημαίνει, ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἀπό ὑπακοή στόν Θεό-Πατέρα δέν τοῦ προσέφερε κάποια ʺνομικήʺ θυσία, δλδ. μία ἀπό τίς θυσίες πού προβλέπονται στήν Π.Δ., τήν ὁποία ἄλλωστε δέν ἐπιθυμοῦσε ὁ Θεός, ἀλλά ἐθυσίασε τό ἴδιό Του τό σῶμα, τό ὁποῖο ἔλαβε τέλειο κατά πάντα κατά τήν ἐναθρώπησή Του.

Ὁ Ἀπ. Παῦλος, ἑρμηνεύοντας τόν στίχο αὐτό, γράφει στήν πρός Ἐβραίους ἐπιστολή του (Ἐβρ. ι’,10), ὅτι ἁγιασθήκαμε ἐμεῖς μέ τήν προσφορά καί τήν θυσία τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, πού ἔγινε μία φορά καί γιά πάντα, διότι μέ αὐτήν εὐηρεστήθη ὁ Θεός.

Προδοσία τοῦ Ἰούδα

Ὁ Δαυΐδ, ἐπίσης, προφητεύει τήν προδοσία τοῦ Ἰούδα, προσωποιόντας τον μέ τόν ἔμπιστο φίλο του καί προδότη Ἀχιτόφελ. «Ὁ ἐγκάρδιος φίλος μου, γράφει, στόν ὁποῖον ἐστήριξα τίς ἐλπίδες μου, αὐτός ὁ ὁποῖος ἔτρωγε τό ψωμί μου στήν τράπεζά μου, μέ ἐκλώτσησε δυνατά»(Ψαλ. μ’,10). Ὁ Κύριος προλέγοντας στούς Μαθητές Του τήν προδοσία τοῦ Ἰούδα, χρησιμοποιεῖ ρητά αὐτόν τόν ψαλμικό στίχο (Ἰω. ιγ’,18), πού ἐπαληθεύθηκε ἀκριβῶς μετά ἀπό 1000 χρόνια.

Τά τριάκοντα ἀργύρια

Ὁ προφήτης Ζαχαρίας προλέγει μέ ἀκρίβεια ἀκόμη καί τά τριάκοντα ἀργύρια, τήν πληρωμή δηλαδή πού ἔδοσαν στόν Ἰούδα γιά τήν προδοσία. «Καί κατέβαλαν τόν μισθό μου, τριάκοντα ἀργύρια» (Ζαχ. ια’,12).

Ὁμοίως, καί ὁ προφήτης Ἱερεμίας προβλέπει ὅτι ὁ Χριστός «πωλεῖται φθηνά, ἔναντι τριάκοντα ἀργυρίων, ἀλλά ἐξαγοράζει τόν κόσμο μέ μεγάλη τιμή˙ μέ τό ἴδιό Του τό αἷμα. Ὁδηγεῖται σάν πρόβατο στήν σφαγή, ἀλλά ποιμαίνει τόν Ἰσραήλ καί ὅλη τήν οἰκουμένη. Ἐτραυματίσθη καί ἐκακοποιήθη, ἀλλά θεραπεύει κάθε ἀσθένεια» (Ἱερ. λθ’,6-9).

Διασκορπισμός Μαθητῶν

Ὅμως ὁ προφήτης Ζαχαρίας προεῖπε καί τόν διασκορπισμό τῶν Μαθητῶν, ὅταν θά συνελαμβάνετο ὁ Χριστός. «Πατάξω τόν ποιμένα (Χριστό) καί διασκορπισθήσονται τά πρόβατα τῆς ποίμνης» (οἱ Μαθητές Του) (Ζαχ. ιγ’,7) γράφει. Καί ὄντως οἱ Μαθητές ἔντρομοι ἐγκατέλειψαν τόν Χριστό, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, πρίν τήν σύλληψή Του, τούς τό προεῖπε (Ματθ. κς’,31).

Ψευδομάρτυρες

Ὁ Δαυΐδ, μέ ὅσα ὑπέμεινε ἀπό τούς ἐχθρούς του, ἔγινε τρόπον τινά τύπος τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό τά παθήματά του προτύπωναν τά πάθη τοῦ Χριστοῦ. «Σηκώθηκαν ἐναντίον μου, γράφει, μάρτυρες ἄδικοι (δλδ ψεῦτες καί συκοφάντες). Μέ ἐρωτοῦσαν (ὥστε νά ὁμολογήσω) πράγματα γιά τά ὁποῖα δέν εἶχα ἰδέα καί μοῦ ἀνταπέδοσαν πονηρά ἀντί ἀγαθῶν» (Ψαλμ. λδ’11-12). Ἔτσι καί στήν δίκη τοῦ Χριστοῦ παρουσιάσθησαν ψευδομάρτυρες, τούς ὁποίους ἐπίστευσαν, ἢ μᾶλλον ὑποκριτικά ἔκαμαν ὅτι ἐπίστευσαν, οἱ ἄδικοι Κριτές Του. Καί Τοῦ ἀνταπέδοσαν ἀντί τῶν ἀγαθῶν, ἀντί τοῦ πλήθους τῶν θεραπειῶν καί τῆς πνευματικῆς διδασκαλίας πού προσέφερε στόν ἰουδαϊκό λαό, πονηρά˙ μαστιγώσεις, ὀνειδισμούς, σταυρό καί θάνατο.

Μαστιγώσεις, ραπίσματα καί ἐμπτυσμοί

Ὁ μεγαλοφωνότατος προφήτης Ἡσαΐας περιγράφει μέ ζωηρές εἰκόνες, σάν ἱστορία, τήν φραγγέλωση, τά ραπίσματα καί τούς ἐμπτυσμούς πού ὑπέστη ὁ Κύριος, ὡς ἑξῆς˙ «Τήν ράχη μου ἔδωκα σέ μαστιγώσεις, τίς σαγόνες μου σέ ραπίσματα καί τό  πρόσωπό μου δέν τό ἀπέστρεψα ἀπό τήν ντροπή γιά τά φτυσίματα» (Ἡσ. ν’,6), ὅπως ἀκοῦμε καί στό δοξαστικό τῶν αἴνων τήν Μ. Πέμπτη τό βράδυ.

Στήν συνέχεια, ὁ Ἡσαΐας, ἀπευθυνόμενος στόν Μεσσία, ἀναφωνεῖ: «Θά καταπλαγοῦν ἀπό τά ἀπροσδόκητα παθήματά Σου ὅλοι, διότι τό πρόσωπό Σου θά χάσῃ ἐντελῶς τήν ὡραιότητά Του ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων καί θά διασυρθῇ ἡ φήμη Σου ἀπό αὐτούς». (Ἡσ. νβ’,14)

Καί εἶναι τραγικό, ὅτι, ἐνῷ οἱ Ἑβραῖοι ἐδιάβαζαν κάθε Σάββατο στήν Συναγωγή τόν κατ’ ἐξοχήν μεσσιανικό κα’ ψαλμό, πού ἀρχίζει μέ τόν στίχο «ὁ Θεός, ὁ Θεός μου, ἵνα τί ἐγκατέλιπές με;» (Ψαλμ. κα’,1) ἢ ἑβραϊκά «Ἠλί, Ἠλί λιμά σαβαχθανί», δέν τόν ἐνεθυμήθησαν, ὅταν ὁ Κύριος εἴπε αὐτά τά λόγια ἐπάνω στόν Σταυρό (Ματθ. κζ’,46). Περιεγέλασαν μάλιστα τόν Χριστό, ὅτι δῆθεν ἐπικαλεῖται τὸν Ἠλία. Καί δέν κατάλαβαν, ὅτι ἡ ἀναφώνηση αὐτή ἐφαρμόζεται στόν ἑαυτό Του, ἐπειδή αὐτός εἶναι ὁ Μεσσίας.

Στόν στίχο 7 τοῦ ἰδίου κα’ ψαλμοῦ ὁ Μεσσίας λέγει «ἐγώ εἶμαι σκουλήκι καί ὄχι ἄνθρωπος», γιά νά δηλώσῃ τήν εὐτέλεια καί τήν ἐξουθένωση πού ὑπέστη ἀπό τούς σταυρωτές Του, ὥστε νά γίνῃ «ὄνειδος ἀνθρώπων καί ἐξουθένωμα λαοῦ».

Στούς στίχους 8 καί 9 περιγράφεται ἀκριβῶς ἡ στάση τῶν ἐχθρῶν Του καί τά περιφρονητικά λόγια πού ἐλέχθησαν εἰρωνικά ἀπό αὐτούς, τά ὁποῖα κατά λέξιν ἀναφέρει ὁ Εὐαγγελιστής Ματθαῖος (Ματθ. κζ’41-43)˙ «Ὅλοι ὅσοι μέ βλέπουν μέ ἐμπαίζουν καί μέ σαρκάζουν, μέ ὑβρίζουν καί κουνοῦν εἰρωνικά τό κεφάλι τους λέγοντας˙ ʺἰσχυρίζεται, ὅτι ἔχει στηρίξει τίς ἐλπίδες Του στόν Κύριο. Ἄν εἶναι ἀλήθεια, ἄς Τόν σώσῃ ὁ Θεός ἀπό τόν θάνατο, διότι Αὐτός ἰσχυρίζετο, ὅτι ὁ Κύριος Τόν ἀγαπᾶ πολύʺ».

Περαιτέρω στούς στίχους 12, 13 καί 14 ἐκφράζεται ἡ μεγάλη θλίψις τοῦ Μεσσία καί περιγράφονται τά παθήματά Του: «Μή ἀπομακρυνθῇς (Θεέ μου) ἀπό ἐμέ, διότι βρίσκομαι σέ μεγάλη θλίψη καί δέν ἔχω κανένα νά μέ βοηθήσῃ. Μέ περιεκύκλωσαν ὡς ἀγέλη μόσχων ἀτιθάσων. Μέ περιέσφιξαν ἀπό παντοῦ σάν ταῦροι θρεμμένοι καί ἀσυγκράτητοι. Ἄνοιξαν ἐναντίον μου διάπλατα τό στόμα τους σάν λέοντες ἄγριοι, ἁρπάζοντας τό θῦμά τους καί βγάζοντας τρομακτικές κραυγές».

Στούς ἑπομένους στίχους 15-16 περιγράφονται τά Πάθη καί ἡ Σταύρωσίς Του. ʺΔιελύθησαν οἱ σάρκες μου (ἀπό τόν πόνο) καί κοντεύουν νά χυθοῦν σάν νερό. Τά κόκκαλά μου κινδυνεύουν νά διασκορπισθοῦν. Ἡ καρδιά μου (ἀπό τήν ὀδύνη) ἔγινε σάν κερί πού λιώνει μέσα στά σπλάχνα μου. Ἡ δύναμίς μου ἐξηράνθη σάν πήλινο σκεῦος. Ἡ γλῶσσά μου ἐκόλλησε στόν λάρυγγα μου (στόν οὑρανίσκο μου δλδ.). Μέ ἄφησες (Κύριε) νά ριχτῶ στόν τάφο, νά μέ καταπιεῖ ὁ θάνατοςʺ.

Στούς στίχους 17, 18 καί 19 ἀναφέρονται καταπληκτικές λεπτομέρειες τῆς σταυρώσεως: «Μέ περιεκύκλωσαν πολλοί ἐχθροί σάν λυσσασμένα σκυλιά. Μέ περιέσφιξε ἀπό παντοῦ ἕνας συρφετός κακούργων, πού σκέπτονται τό κακό. Ὤρυξαν, δλδ. ἐτρύπησαν μέ καρφιά, χεῖράς μου καί πόδας, ἐξηρίθμησαν πάντα τά ὀστᾶ μου». Δλδ. Μέ ἐτέντωσαν καί διέκριναν ἕνα-ἕνα τά κόκκαλά μου. «Αὐτοί δέ κατενόησαν καί ἐπεῖδόν με». Δηλαδή «οἱ ἐχθροί μου, ἂν καί ἔβλεπαν πόσο ὑπέφερα, εὐχαριστοῦντο νά μέ βλέπουν νά σπαράσσω». «Διεμερίσαντο τά ἱμάτιά μου ἑαυτοῖς καί ἐπί τόν ἱματισμόν μου ἔβαλον κλῆρον». Ἐμοίρασαν μεταξύ τους τά ροῦχά μου καί γιά τόν χιτῶνά μου ἔβαλαν κλῆρο.

Εἶναι τόσο λεπτομερής ἡ προφητική περιγραφή τῶν παθῶν τοῦ Μεσσία, ὅπως ἐξεπληρώθησαν κατά γράμμα καί ἀναφέρονται αὐτολεξεί ἀπό τούς Εὐαγγελιστές (Ἰω. ιθ’ 14), ὥστε νά προβληματιζώμεθα, πῶς εἶναι δυνατόν νά μή κατανοοῦν οἱ Ἐβραῖοι, ὅτι ἔκαναν αὐτά, πού εἶχαν προφητευθῆ πρίν 1000 χρόνια, ὅτι θά ἔκαναν οἱ ἐχθροί τοῦ Μεσσία.

Ἀλλά καί τό περιεχόμενο τοῦ ὑπολοίπου Ψαλμοῦ, στίχοι 23-32, εἶναι Χριστολογικό, διότι ἀναφέρεται τό ἀποτέλεσμα τῶν ταπεινώσεων καί τῶν θλίψεων, πού εἶναι ἡ σωτηρία ὅλων τῶν ἀνθρώπων, Ἰουδαίων καί εἰδωλολατρῶν, διά τοῦ Μεσσία.

Ἐγκατάλειψις, χολή καί ὄξος

Πάλι ὁ προφητάναξ Δαυΐδ προλέγει ἢ μᾶλλον ἐξιστορεῖ, στόν Ψαλμό ξη’, 21-22, τήν ἐγκατάλειψη τοῦ Κυρίου ἀπό ὅλους καί τήν προσφορά χολῆς καί ὄξους ἀπό τούς σταυρωτές Του. «Ὅπου κι’ ἄν στραφῶ δέν ἀναμένω παρά ἐμπαιγμούς καί βασανισμούς. Περίμενα νά βρεθῇ κάποιος νά μέ συμπονέσῃ, ἀλλά δέν φάνηκε κανείς. Ἀνεζήτησα κάποιον νά μέ παρηγορήσῃ καί δέν βρῆκα κανένα. Ἀντιθέτως, ἔδωκαν στό βρῶμά Μου χολή καί στήν δίψα Μου ἐπότισάν Με ὄξος». Δλδ. μοῦ ἔδοσαν γιά φαγητό χολή καί μέ ἐπότισαν ξύδι. Καί ὅλα αὐτά ὄντως συνέβησαν. Ὁ Χριστός στήν Γεθσημανῆ καί στόν Σταυρό ἐγκατελείφθη ἀκόμη καί ἀπό τούς Μαθητές Του. Ἡ ἀπανθρωπία τῶν σταυρωτῶν Του ἔφθασε στό ἀποκορύφωμα, ὅταν, ἐνῷ ἐφλέγετο ἀπό τήν δίψα, Τοῦ ἔδοσαν ἀντί νεροῦ «ξύδι ἀνακατεμένο μέ χολή». (Ματθ. κζ’,34).

Ἐπίσης, στόν στίχο 27 τοῦ ἰδίου Ψαλμοῦ, ὁ Δαυΐδ προλέγει τήν σκληροκαρδία καί τήν κακία τῶν ἐχθρῶν τοῦ Μεσσία, γράφοντας: «Ἐκεῖνον (τόν Μεσσία), τόν ὁποῖον Σύ (Θεέ μου) ἐπέτρεψες νά θλιβῇ, αὐτοί (ἀντί νά Τόν συμπονέσουν), Τόν κατεδίωξαν, καί στόν πόνο τῆς πληγῆς Του προσέθεσαν καί ἄλλον πόνο».

Σταύρωση

Τήν Σταύρωση τοῦ Μεσσία προεῖδε ξεκάθαρα ὁ προφήτης Μωϋσής, γράφοντας: «Καί ἔσται ἡ ζωή σου κρεμαμένη ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου καί φοβηθήσῃ ἡμέρας καί νυκτός καί οὐ πιστεύσεις τῇ ζωῇ σου». Δλδ. ἡ ζωή σου θά φαίνεται στά μάτιά σου σάν νά κρέμεται στόν ἀέρα. Θα φοβᾶσαι ἡμέρα καί νύκτα καί δέν θά αἰσθάνεσαι ἀσφαλής γιά τήν ζωή σου. 

Ὁ Μωϋσῆς βλέπει ἀπό τά βάθη τῶν αἰώνων τό Σῶμα τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡ Ζωή τοῦ κόσμου, νά κρέμεται ἐπάνω στό ξύλο τοῦ Σταυροῦ.

Σκοτισμός τοῦ ἡλίου

Ὁ προφήτης Ἀμως προλέγει τήν συσκότιση τοῦ ἡλίου κατά τήν ἡμέρα τοῦ Πάθους. «Κατά τήν ἡμέρα ἐκείνη, γράφει, θά γίνῃ καί τοῦτο, λέγει ὁ Κύριος˙ ἐνῷ θά εἶναι μεσημέρι, ὁ ἥλιος θά δύσῃ, ἡ δέ γῆ, ἐν πλήρει ἡμέρᾳ, θά σκοτισθῇ καί θά χάσῃ τό φῶς της». (Ἀμ. η’,9).

Καί πάλι, ὅμως, οἱ Ἐβραῖοι ἐλησμόνησαν καί αὐτήν τήν προφητεία καί δέν ἐπίστευσαν, διότι, ὅπως εἴπαμε, ὁ Ἡσαΐας προεφήτευσε, ὅτι θά βλέπουν μέ τά μάτια τοῦ σώματος, ἀλλά ὄχι μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς τους. Γι’ αὐτό θά εἶναι τυφλοί καί κουφοί. Νεκροί πνευματικά. Διερωτᾶται, λοιπόν, κάποιος˙ τί τούς ὀφελεῖ ἡ μελέτη τῆς Π.Δ.;

Τό τέλος τοῦ Κυρίου

Ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ προαναγγέλλεται προφητικά στόν στίχο 6 τοῦ λ’ Ψαλμοῦ, πού λέγει: «Εἰς χεῖράς σου παραθήσομαι τό Πνεῦμά μου». Αὐτόν τόν στίχο ἀνέφερε ὁ Χριστός πρίν παραδώσῃ τό πνεῦμά Του. Ὅπως ἀναφέρεται στό Εὐαγγέλιο: «Ἀφοῦ ἔβγαλε μεγάλη φωνή ὁ Ἰησοῦς, εἶπε˙ ʺΠατέρα, στά χέριά σου παραδίδω τό Πνεῦμά μουʺ. Καί ξεψύχησε». (Λουκ. κγ’ 46)

Ταφή καί Ἀνάσταση

Ὁ Ἀναπεσών

Ὅπως ἀναφέραμε στήν περισυνή ὁμιλία μας σάν ἀπόψε, ἀλλά καί στά Εὐχέλαια πού ἐκάμαμε κατά τήν Σαρακοστή τῶν Χριστουγέννων, ὁ πατριάρχης Ἰακώβ στήν περίφημη προφητεία του γιά τόν γυιό του τόν Ἰούδα, παρομοιάζει τόν Χριστό μέ λιοντάρι, τό ὁποῖο ἀνέπεσε, ἐξάπλωσε δλδ., καί ἐκοιμήθη καί κανείς δέν τολμᾶ νά τό ξυπνήσῃ (Γεν. μθ’,9). Αὐτήν τήν περίφημη εἰκόνα τοῦ «Ἀναπεσόντος», ἑρμηνεύοντας ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, γράφει, ὅτι «προφητεύει τήν βασιλεία τοῦ Χριστοῦ. Διότι συνηθείζεται στήν Γραφή μέ τήν εἰκόνα τοῦ λέοντος νά δηλώνῃ τήν βασιλική αὐθεντία. Καί μέ τό ʺἐξαπλώθη καί ἐκοιμήθηʺ ὑπονοεῖ τόν Σταυρό καί τήν Ταφή Του. Διότι, ὅπως τό λιοντάρι δέν τολμᾶ νά τό ξυπνήσῃ κανείς, ἔτσι καί τόν Χριστό, πού εἶπε, ὅτι ἔχει ἐξουσία νά θυσιάσῃ τήν ζωή Του καί πάλι νά λάβῃ αὐτήν». (Ἁγ. Ἰω. Χρυσ.,Εἰς τήν Γένεσιν, Ὁμ. ξζ’,MPG 54,574).

Κάθοδος στόν Ἅδη

Ἐκτός, ὅμως, ἀπό τόν θάνατο καί τήν Ταφή τοῦ Κυρίου προφητεύεται καί ἡ Κάθοδός Του στόν ᾅδη. Ὁ Θεός, συζητῶντας μέ τόν πολύαθλο Ἰώβ τοῦ εἶπε: «Ἀνοίγονται ἐνώπιόν σου μέ φόβο οἱ κατάκλειστες πύλες τῆς περιοχῆς πού κυριαρχεῖ ὁ θάνατος, οἱ δέ θυρωροί τοῦ ᾅδου, ὅταν σέ εἶδαν, ἐτρόμαξαν καί ἐκρύφθησαν». (Ἰωβ λη’,17). Φυσικά αὐτό τό χωρίο δέν ἀναφέρεται στόν Ἰώβ, ἀλλά στήν Κάθοδο τοῦ Χριστοῦ στόν ᾅδη, γιά νά κηρύξῃ στούς ἀπ’ αἰῶνος κεκοιμημένους, καί μέ τήν Ἀνάστασή Του νά ἀνασύρῃ τίς ψυχές τους ἀπό ἐκεῖ.

Λύτρωση τῶν ψυχῶν

Αὐτό πιστοποιεῖται καί ἀπό τόν στίχο 4 τοῦ κθ’ Ψαλμοῦ, πού λέγει˙ «πλήν ὁ Θεός λυτρώσεται τήν ψυχή μου ἐκ χειρός ᾅδου κατωτάτου». Ἐδῶ προφητεύεται μέ σαφήνεια ἡ Κάθοδος τοῦ Κυρίου στόν ᾅδη καί ὅτι ὁ Κύριος θά λυτρώσῃ μαζί μέ ὅλους τούς ἄλλους καί τήν ψυχή τοῦ Προφήτου Δαυΐδ, ὥστε νά μήν μείνουν στόν ᾅδη.

Δέν γνώρισε διαφθορά τό Σῶμά Του

Καί πάλι ὁ Δαυΐδ προφητεύει τήν ταφή καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ὡς ἑξῆς˙ ʺΕὐφράνθη ἡ καρδία μου καί ἡ γλῶσσά μου ἐλάλησε λόγους ἀγαλλιάσεως, διότι ἀκόμη καί τό σῶμά μου, ὅταν ἀποθάνω, θά τεθῇ στόν τάφο μου μέ τήν ἐλπίδα τῆς Ἀναστάσεως. Ἐπειδή Σύ, Θεέ μου, δέν θά ἐγκαταλείψῃς τήν ψυχή μου στόν ᾅδη, οὔτε θά ἐπιτρέψῃς στόν ὅσιό σου (δλδ. στόν ἀφοσιωμένο σέ σένα) νά δοκιμάσῃ διαφθορά καί ἀποσύνθεσηʺ (Ψαλμ. ιε’,9-10).

Ὁ Ἀπ. Παῦλος, κηρύττοντας στήν Συναγωγή τῆς Ἀντιοχείας καί στηριζόμενος σέ αὐτό τό χωρίο, εἶπε: «Αὐτός (ὁ Μεσσίας) ἦταν πού ὁ Θεός ἀνέστησε καί δέν ἐγνώρισε τήν φθορά τοῦ θανάτου» (Πραξ. ιγ’, 35). Ἀλλά καί ὁ ἀπ. Πέτρος τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς εἶπε˙ «Ὁ Δαυΐδ, πού ἦταν Προφήτης, προεῖδε καί ἐμίλησε γιά τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Εἶπε, ὅτι ἡ ψυχή Του δέν ἐγκατελείφθη στόν ᾅδη, οὔτε ἡ σάρκα Του ἐγνώρισε ἀποσύνθεση» (Πραξ. β’ 30-31). Καί οἱ ἅγιοι Πατέρες, ἑρμηνεύοντας τό χωρίο αὐτό, λέγουν, ὅτι τό Σῶμα τοῦ Κυρίου εἶδε μέν φθορά, δηλαδή θάνατο, ἀλλά ὄχι διαφθορά, δηλαδή ἀποσύνθεση, διότι ἀνεστήθη.

Θά μποροῦσε, βεβαίως, κάποιος νά πῇ, ὅτι ὁ Δαυΐδ τά γράφει αὐτά γιά τόν ἑαυτό του. Ὅμως ὁ Δαυΐδ ἀπέθανε καί τό σῶμά του ὑπέστη ἀποσύνθεση. Συνεπῶς οἱ λόγοι του αὐτοί δέν ἀναφέρονται στόν ἑαυτό του, ἀλλά ἀποκλειστικά στόν Μεσσία, Τόν Ὁποῖο ἔβλεπε ὡς ζῶντα καί παρόντα κατά τρόπο μυστικό.

Ἀνάσταση Κυρίου

Στήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου ἀναφέρονται καί τά Ψαλμικά χωρία «Ἀναστήτω ὁ Θεός, καί διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροί αὐτοῦ» (Ψαλμ. ξζ’ 1) καί «Ἀνάστα ὁ Θεός, κρῖνον τήν γῆν, ὅτι σύ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν» (Ψαλμ. πα’ 8).

Τήν νίκη τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ κατά τοῦ ᾅδου καί τοῦ θανάτου ὑπαινίσσεται καί ὁ προφήτης Ὡσηέ, λέγοντας˙ «Ἐγώ θά σέ γλυτώσω ἀπό τά δεσμά τοῦ ᾅδου. Θά σέ λυτρώσω ἀπό τόν θάνατο (καί τότε θά διαλαλήσω)˙ ʺποῦ εἶναι ἡ δύναμή σου, θάνατε; ποῦ εἶναι τό δηλητηριῶδες κεντρί σου ᾅδη;ʺ».

Καί ὄντως˙ ὁ θάνατος καί ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μᾶς ἐλύτρωσαν ἀπό τά δεσμά τοῦ ᾅδου.

Ἀνάσταση νεκρῶν

Γι’ αὐτό, ὁ προφήτης Ἡσαΐας, προβλέποντας τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, λέγει˙ «Θά ἀναστηθοῦν οἱ νεκροί καί θά ἐγερθοῦν ὅλοι, ὅσοι βρίσκονται στά μνήματα. Θά εὐφρανθοῦν οἱ κάτοικοι τῆς γῆς» (Ἡσ. κς’ 19).

Καί πράγματι, μετά τήν ἔγερση τοῦ Χριστοῦ πολλοί νεκροί ἀνεστήθησαν. Καί στά τέλη τῶν αἰώνων θά ἀναστηθοῦν ὅλοι οἱ νεκροί γιά νά δοῦν τόν Ἀναστάντα Κύριο τῆς Δόξης.

Ταυτότης Μεσσία καί Χριστοῦ

Ἀγαπητοί Ἀδελφοί, ὅλες αὐτές οἱ προφητεῖες ὁμιλοῦν μέ τόση σαφήνεια καί ἀκρίβεια γιά τά Ἅγια Πάθη τοῦ Χριστοῦ, σάν νά εἶναι μᾶλλον καταγραφή τῶν γεγονότων, πού γίνεται τήν ὥρα πού διαδραματίζονται, παρά προφητεῖες πού ἐλέχθησαν πρίν ἀπό πολλούς αἰῶνες. Τό γεγονός δέ, ὅτι ὅλες ἐπαληθεύθησαν στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ, ἀποδεικνύει, περίτρανα, ὅτι αὐτό τό πρόσωπο ἦταν ὁ προσδοκώμενος Μεσσίας, ὁ Σωτῆρας τοῦ κόσμου.

Τό Μυστήριο τοῦ Σταυροῦ

Μέσα ἀπό ὅλες τίς προφητεῖες, τίς προτυπώσεις καί τά ἱστορικά γεγονότα τῆς Π.Δ. προβάλλει τό Μυστήριο τοῦ Σταυροῦ, πού εἶναι ἡ ἔκφραση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Διότι ὁ Χριστός ἐσταυρώθη γιά νά ἐκφράσῃ τήν ἀγάπη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο.

Στήν Παλαιά Διαθήκη δέν ἔχουμε ἁπλῶς προτύπωση τοῦ Σταυροῦ, ἀλλά μέθεξη τοῦ Μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ, ἐνέργεια τοῦ Μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ. Μέθεξις τοῦ Μυστηρίου του Σταυροῦ σημαίνει ἀφ’ ἑνός μέν τήν ἀγάπη καί τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο, πού ἐκφράζεται μέ θυσιαστικό τρόπο καί ἀφ’ ἑτέρου τήν ἀγάπη τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Θεό καί τούς ἀδελφούς του, πού ἐκφράζεται ἐπίσης μέ σταυρικό καί θυσιαστικό τρόπο.

Γι’ αὐτό ἡ μέθεξις τοῦ Μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ ἔχει διπλῆ ἐνέργεια, ἄλλους σώζει καί ἄλλους καταδικάζει. Διότι ἄλλοι δέχονται τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί σώζονται, ἐνῷ ἄλλοι ἀρνοῦνται τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ˙ ἀρνοῦνται τήν ἐνέργεια τοῦ Μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ μέσα τους καί αὐτοκαταδικάζονται, ἐφ’ ὅσον ἀρνοῦνται νά ἐνεργήσῃ μέσα τους ἡ ζωοποιός Χάρις τῆς Θείας ἀγάπης, ἀρνοῦνται τήν κοινωνία τοῦ Θεοῦ καί τήν κοινωνία μέ τούς ἀδελφούς καί ἐπιλέγουν μόνοι τους τήν αὐτομόνωση, τήν κόλαση.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ἀδελφοί μου, ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός ἐφώτισε τούς ἁγίους Προφῆτες νά μιλήσουν γιά τήν ἐνανθρώπηση, τό Πάθος καί τήν Ἀνάστασή Του αἰῶνες πρίν συμβοῦν, ὥστε ὅλοι ὅσοι εἶναι καλοδιάθετοι νά κατανοήσουν, ὅτι Αὐτός εἶναι ὁ μόνος Ἀληθινός Θεός, πού ἐνεργεῖ μέ τήν θυσιαστική Του ἀγάπη πρό πάντων τῶν αἰώνων, γιά νά Τοῦ ἀνταποδώσουν τήν ἀγάπη τους καί νά ζήσουν μαζί Του σέ μιά παντοτινή κοινωνία ἀγάπης καί ἀλήκτου χαρᾶς.

Εἴθε καί ἐμεῖς νά ἐπιλέξουμε τήν μέθεξη τῆς σταυρικῆς Θείας ἀγάπης καί νά συγκαταλεγοῦμε μετά τῆς μερίδος τῶν σωζομένων στήν Βασιλεία Του.

Γένοιτο!