Για την αναδημοσίευση ή την αναπαραγωγή του παρόντος χρειάζεται είτε η αναφορά της πηγής, είτε η παραπομπή στην ιστοσελίδα μας . Οι απόψεις και και οι θέσεις που λαμβάνει κάποιο ενυπόγραφο άρθρο δεν εκφράζουν κατ' ανάγκη την μητρόπολη μας στο σύνολο τους . Ως εκ τούτου όποια διαφωνία ή υπόδειξη αφορά τον συγγραφέα. Η ιστοσελίδα μας φιλοξενεί κείμενα που θεωρεί ότι λειτουργούν προς την ενημέρωση του πιστού, εμπιστεύεται την κρίση του και την κοινή λογική.
Οι έννοιες που δημοσιεύουμε είναι ένα πόνημα του πρωτοπρεσβύτερου Ιωάννης Ρωμανίδης (2 Μαρτίου 1927 - 1 Νοεμβρίου 2001) Αμερικάνου θεολόγου, ελληνικής καταγωγής, που διατέλεσε και Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου στην Θεσσαλονίκης.
Ήταν απόφοιτος του Ελληνικού Κολεγίου Μπρούκλαϊν, Μασαχουσέτης, της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γέηλ, Διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ (School of Arts and Sciences). Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου στην Θεσσαλονίκη και Επισκέπτης Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού του Πανεπιστημίου Μπαλαμάντ, του Λιβάνου από το 1970.
Έχει συγγράψει πλήθος μελετών, πολλές από τις όποιες είναι ακόμη ανέκδοτες. Η διδακτορική του διατριβή αφορούσε το Προπατορικό αμάρτημα. Το έργο και η προσφορά του στην επιστήμη έχουν διερευνηθεί συστηματικά στη διδακτορική διατριβή του Andrew Sopko, Prophet of Roman Orthodoxy – The Theology of John Romanides, Canada, 1998.
Πρόκειται για απομαγνητοφωνημένες παραδόσεις του από το την Θεολογική σχολή του ΑΠΘ σε Επιμέλεια – Σχόλια του Μοναχού Δαμασκηνού Αγιορείτου, που υπήρξε μαθητής του και βρίσκονται στο βιβλίο «Πατερική Θεολογία» Εκδόσεις Παρακαταθήκη". Θεσσαλονίκη 2004
Χριστός Ανέστη!
Αν υπάρχει ένα γεγονός στο οποίο θα μπορούσαν να συνοψισθούν όλα τα γεγονότα, από τη ζωή του Κυρίου και των Αποστόλων και γενικά ολόκληρου του Χριστιανισμού, το γεγονός αυτό θα ήταν η Ανάσταση του Χριστού.
Αν υπάρχει μια αλήθεια στην οποία θα μπορούσαν να συνοψισθούν όλες οι Ευαγγελικές αλήθειες, αυτή θα ήταν η Ανάσταση του Χριστού.
Αν υπάρχει μια πραγματικότητα στην οποία θα μπορούσαν να συνοψισθούν όλες οι Καινοδιαθηκικές πραγματικότητες, αυτή θα ήταν η Ανάσταση του Χριστού.
Αν υπάρχει ένα Ευαγγελικό θαύμα στο οποίο θα μπορούσαν να συνοψισθούν όλα τα Καινοδιαθηκικά θαύματα, τότε το θαύμα αυτό θα ήταν η Ανάσταση του Χριστού.
Μόνο μέσα στο φως της Αναστάσεως του Χριστού, παρουσιάζεται με θαυμαστή σαφήνεια και το πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού και το έργο Του.
Μόνο με την Ανάσταση του Χριστού εξηγούνται πλήρως όλα τα θαύματα του Χριστού, όλες οι αλήθειές Του, όλα τα λόγια Του, όλα τα γεγονότα της Καινής Διαθήκης.
Γι’ αυτό και πάλι, και πολλές, και αναρίθμητες φορές:
Χ ρ ι σ τ ό ς Α ν έ σ τ η !
(Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς,
Η Ανάσταση του Χριστού)
Ο Νίτσε έλεγε ότι «ο Θεός είναι νεκρός». Όμως, πριν αυτοκτονήσει βροντοφώναξε: «κοκκινίστε για μένα. Ίσως σας έχω απατήσει… Μην εγκαταλείπετε ποτέ την ιδέα του Θεού… Εγώ την έχω αρνηθεί… Θα βουλιάζω μέσα στο βάθος των παθών μου… Το χειρότερο είναι που δεν καταλαβαίνω πια, για ποιο σκοπό ζω…».
Η επί 40 χρόνια άθεη μεγάλη δημοσιογράφος Γκρέτα Πάλμερ αναζητώντας την αλήθεια έγινε Χριστιανή πιστεύοντας ότι:
«…η αξία του ανθρώπου, η αγωγή της νέας γενιάς, η κοινωνική συνείδηση, ξεπηδούν από τον Χριστιανισμό».
Ο Άγγλος μυθιστοριογράφος-δημοσιογράφος Beverley Nichols έκανε πλούσια κοσμική ζωή προσπαθώντας να γεμίσει τα κενά της ανικανοποίητης ψυχής του,
χωρίς να βρίσκει την ευτυχία, ώσπου έξω από την σκοτεινιά της αθεΐας βρίσκει τον Θεό που δημιούργησε τον κόσμο.
Πίστεψε και αφοσιώθηκε στη μελέτη και τις αρχές της Χριστιανικής αλήθειας. !
Ο Τόμας Μέρτον μισούσε τον Θεό, πίστευε στον Κομμουνισμό, διάβαζε ψυχανάλυση και Φρόιντ.
Ήρθε η στιγμή όμως που τα απέρριψε όλα και έγινε θερμός κήρυκας του Θεού.
Ο Ερρίκος Χάϊνε, Γερμανός ποιητής, δοκίμασε κάθε μορφή αμαρτίας, αρνούμενος κάθε πίστη, κινούμενος κατά των Χριστιανών χωρίς να τον ικανοποιεί τίποτα.
Ώσπου βρίσκει τον Θεό στην Αγία Γραφή: «όποιος έχασε τον Θεό μπορεί να τον βρεί στο βιβλίο αυτό»!
Η Γεωργία Σάνδη έζησε την αθεΐα σε προχωρημένη μορφή.
Όμως, επέστρεψε στον Θεό:
«Ας γυρίσουμε πίσω στο Θεό γιατί μακριά Του περιπλανιόμαστε στα τάρταρα».
O Leon Bloy που τα αισθήματά του ήταν εναντίον του Θεού, έγινε λάτρης, φίλος και ιεραπόστολος του Θεού!
O Εβραίος άθεος Max Zacob που τον θεωρούσαν ως τον πιο χαρούμενο άνθρωπο στον κόσμο, κατέληξε στο…
«Είμαι με τον Θεό». !
Ο άθεος αγνωστικιστής Antre Malraux, καταλήγει μελλοθάνατος σε φυλακή της Γκεστάπο όπου ζητεί να διαβάσει το Ευαγγέλιο!
Ο Cyril Joad επέστρεψε στην Εκκλησία.
Ότι διάβαζε ήταν η Καινή Διαθήκη.
Ο Ζαν Πωλ Σαρτρ διάσημος Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, περιφρονώντας καί απορρίπτοντας τον Χριστιανισμό στρέφει κυρίως τους νέους ανθρώπους προς έναν καταθλιπτικό υπαρξισμό.
Όμως μετανοεί:
«Ο άθεος είναι ένας καθημερινός αναζητητής του Θεού».
Ο Νίκος Καζαντζάκης ενώ ειρωνεύεται, βρίζει και παραδέχεται ότι δεν πιστεύει σε τίποτα,
συγχρόνως όλο γύρω από τον Θεό και τον Χριστιανισμό περιστρέφεται και στο τέλος των εγγράφων του γράφει:
«Ο Θεός μαζί σας»!
Ο καθηγητής Ρήγας Νικολαΐδης που υπηρέτησε την αθεΐα, πίστεψε ότι:
«στο Θείο δράμα και την επακολουθήσασα Ανάσταση του Κυρίου βρίσκεται η αλήθεια της ζωής»!
Ο Βολταίρος πρώην άθεος, μέγας άπιστος, πίστεψε αποστομώνοντας τους υλιστές!
Ο άθεος Ντιτερό:
«Το μάτι και το φτερό μιας πεταλούδας είναι αρκετά για να συντρίψουν έναν άπιστο»!
Ο Δαρβίνος που στα τέλη της ζωής του διάβαζε μόνο την Αγία Γραφή και ιδίως τις επιστολές Απ. Παύλου, έλεγε:
«Την μεγάλη λογική σειρά των γεγονότων με κανένα τρόπο δεν μπορεί να δεχθεί το πνεύμα μας σαν αποτέλεσμα τυφλής τύχης».
Οι διανοητές Πασκάλ, Νεύτων, Κοπέρνικος, Παστέρ, Μαξ Πλάνκ ομολογούσαν την πίστη τους στον Θεό και υποκλίνονταν μπροστά στο πιο πολυδιαβασμένο βιβλίο στον κόσμο, την Αγία Γραφή.
Ο άθεος J. Rostand:
«Τι είναι ο χωρίς Θεό άνθρωπος;
Ένας κόκκος άμμου χαμένος μέσα στο αχανές σύμπαν.
Ποιος ενδιαφέρεται γι’ αυτόν; Κανένας…».
Ο Βασκώ:
«Είναι βέβαιο και αποδεδειγμένο από την πείρα ότι οι μικροφιλόσοφοι μετακινούνται στην αθεΐα,
αλλά οι μεγάλοι φιλόσοφοι οδηγούνται στη θρησκεία».
Ο Εβραίος Αϊνστάιν:
«αισθάνομαι μεγάλη συγκίνηση και θαυμασμό για την Εκκλησία, επειδή αυτή είχε το θάρρος καί την επιμονή να υπερασπίζει την αλήθεια του πνεύματος και την ηθική ελευθερία.
Είμαι αναγκασμένος να ομολογήσω ότι εκείνο που άλλοτε καταφρονούσα, το εκτιμώ τώρα χωρίς καμία επιφύλαξη».
Ο Μιχαήλ Λομονοσώφ, πατέρας της Ρωσικής επιστήμης:
«Ο Δημιουργός έδωσε στο ανθρώπινο γένος δύο βιβλία.
Το πρώτο είναι ο ορατός κόσμος που δημιούργησε, ώστε ο άνθρωπος βλέποντας το μέγεθος, το κάλλος και την αρμονία των πλασμάτων, να ομολογεί τη θεία παντοδυναμία.
Το δεύτερο βιβλίο είναι η Αγία Γραφή.
Σ’ αυτήν δείχθηκε η συγκατάβαση του Θεού για τη σωτηρία μας…».
Ο Μίλλιγκαν, ο μεγαλύτερος φυσικός των ΗΠΑ, έλεγε ότι εάν θα ήθελε να περιγράψει με λίγα λόγια την κοσμογονία,
θα αντέγραφε πιστώς το πρώτο κεφάλαιο της Γενέσεως του Μωϋσή.
Στη Ρωσία και τις άλλες κομουνιστικές χώρες όπου απαγορευόταν η κυκλοφορία της Αγίας Γραφής, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και θανατώθηκαν πολλοί άνθρωποι
καί αν κανείς έκανε τον σταυρό του φυλακιζόταν για 15 χρόνια,
εκεί κάποια στιγμή τα αγάλματα των Στάλιν, Χότζα κ.α. λιώθηκαν στα χυτήρια.
Ο αρχηγός της Ρωσικής αστυνομίας Μπερία, πέθανε στη φυλακή κρατώντας την Αγία Γραφή.
Η Σβετλάνα, κόρη του άθεου Στάλιν που τα θύματα των «θεωριών» του υπολογίζονται σε 66 εκατομμύρια ανθρώπους(!!!) λέει:
«…είναι αδύνατο να ζεί κανείς χωρίς να έχει στην καρδιά του τον Θεό».
Ο Kastler αρνητής του Θεού:
«Στην αρχαία Ελλάδα, που έδωσε τα φώτα του πολιτισμού σ’ όλο τον κόσμο και έχτισε Παρθενώνες και άλλα ιερά,
ακόμη και ‘‘αγνώστω Θεώ’’ στην Ακρόπολη των Αθηνών,
με πίστη στους Θεούς, την έκφραση αυτή –έστω και με λάθος τρόπο- της βεβαιότητος ύπαρξης δυνάμεων δημιουργίας και λειτουργίας της κτίσης, ένας και μοναδικός άθεος ήταν:
ο Διαγόρας ο Μιλήσιος.
Κι αυτός χωρίς να έχει αποδείξεις…
Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες καί η αριστοκρατία της Ρώμης ήταν άθεοι στη ζωή τους και μηδενιστές και έτσι ζητούσαν ικανοποίηση στην στείρα φιλοσοφία,
στις διαστροφές, στη γαστριμαργία, στα βάρβαρα θεάματα και στην αισχρότητα…».
Ο Αριστοτέλης ομολογούσε:
«Ο Θεός είναι το πρώτον κινούν ακίνητον… έχει ζωή καί αιωνιότητα συνεχή και αΐδιο».
Ο Πλάτων:
«Ο Θεός αεί γεωμετρεί… Το Ύψιστον Όν, ο Θεός είναι το όντως ον, η όντως ουσία, η Αυτουσία, το πραγματικόν Είναι, το πέραν πάσης ουσίας Αγαθόν.
Το αγέννητον και ανώλεθρον.
Αΐδιον ή αιώνιον, αεί ον, η αΐδιος ουσία…
Το ύψιστον αγαθόν. Σοφώτατον».
Ο Πυθαγόρας:
«Έστι τε Θεός και ούτος πάντων Κύριος…
Ο μεν Θεός είς… αρχάς πάντων, εν ουρανώ φωστήρ, και πάντων πατήρ, νους και ψύχωσις των όλων».
Ο Θαλής ο Μιλήσιος:
«Νούς του κόσμου Θεός… Πρεσβύτατον των όντων Θεός, αγέννητον γάρ, μήτε αρχήν έχον μήτε τελευτήν… Άριστον κόσμος. Ποίημα γάρ Θεού».
Ο Αναξαγόρας λέγει για τον Θεό:
«Πάνσοφος νους… έβαλε σε τάξη τα πάντα και καθόρισε τον τρόπο και τον λόγο της ύπαρξής τους»
Γνώρισα κάποτε στην Θεσσαλονίκη δυο κοπέλες τυφλές. Ήρθαν σε μια ομιλία μου. Στο τέλος με περίμεναν για να με χαιρετήσουν. Δεν είχα δει πιο λαμπερά πρόσωπα, γεμάτα φως και χαρά. Τα έχασα, τι να έλεγα; Δεν χρειάστηκε, η μια έσκυψε στο αυτί και μου λέει, «Μη στεναχωριέσαι πάτερ μου… από την μέρα που έχασα το φως μου βλέπω τον Χριστό…Η τύφλωση πάτερα μου ήταν η πιο μεγάλη ευλογία της ζωής μου...ο Θεός δεν κάνει ποτέ λάθη πάτερ μου...». Σιώπησα. Δάκρυσα, Δοξολόγησα, με είχε συντρίψει η ζωντανή παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Το βράδυ στην προσευχή μου συγκλονισμένος ψέλλισα.. «ποιος ξέρει ή μπορεί να εξηγήσει τα σχέδια σου Κύριε. Ποιος μπορεί αν απαντήσει στις άγνωστες βουλές σου. Είσαι Θεός παράδοξος, Θεός εκπλήξεων, Θεός γεμάτος ανατροπές. Είσαι όλος ένα θαύμα Κύριε, δόξα σοι».
π.Χαράλαμπος Λίβυος Παπαδόπουλος
Το θέμα τώρα της νοεράς προσευχής είναι πολύ ενδιαφέρον. Η νοερά προσευχή είναι μία καθαρά εμπειρική κατάστασης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται περί εμπειρίας. Ούτε ένας ψυχίατρος μπορεί να αρνηθεί ότι η νοερά προσευχή είναι καθαρή εμπειρία. Η διαφορά μας με τους ψυχιάτρους θα ήταν όχι στο γεγονός αυτό καθ’ εαυτό, αλλά στην αιτία που προκαλεί την νοερά προσευχή. Δηλαδή, αν το θέμα αυτό τεθεί υπ’ όψιν των επιστημόνων των θετικών επιστημών, π.χ. ψυχολόγων, ψυχιάτρων, παθολόγων, βιολόγων κ.λ.π. σαν ένα φαινόμενο άξιο παρατηρήσεως και μελέτης, θα είναι υποχρεωμένοι οι άνθρωποι αυτοί, εφαρμόζοντες την επιστημονική μέθοδο έρευνας, να προβάλουν υποθέσεις.
Βέβαια η Εκκλησία έχει την δική της κατατεθειμένη εμπειρία του φαινομένου. Ένας, που έχει νοερά προσευχή μέσα του, «ακούει» ο ίδιος την προσευχή αυτή να λέγεται μέσα στην καρδιά του. Και υπάρχει εκατοντάδων ετών παράδοσης αυτής της πνευματικής καταστάσεως. Από τους αγίους έχει δοθεί μία συγκεκριμένη ερμηνεία σ’ αυτήν την παράδοση της νοεράς προσευχής και βάσει αυτής της ερμηνείας η Εκκλησία γνωρίζει ότι η νοερά προσευχή είναι μία πνευματική εμπειρία και ότι είναι αποτέλεσμα της επενεργείας του Αγίου Πνεύματος μέσα στην καρδιά του ανθρώπου. Αυτή είναι μια μακραίωνη παράδοσης, που κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί την ύπαρξη της, διότι υπάρχουν πάρα πολλά συγγράμματα των Πατέρων επάνω στο θέμα αυτό, εκτός από όσα αναφέρονται γι’ αυτήν στην Αγία Γραφή. Και υπάρχουν σήμερα άνθρωποι, που ζουν αναμεταξύ μας, οι οποίοι γνωρίζουν από προσωπική τους εμπειρία, επειδή την ζουν, ενεργούμενη μέσα τους, την νοερά προσευχή.
Οπότε, εφ’ όσον αυτοί οι επιστήμονες αποδεχθούν αυτήν την πραγματικότητα, μετά θα πρέπει να προβάλουν τις δικές τους υποθέσεις για να εξηγήσουν το φαινόμενο αυτό της νοεράς προσευχής. Βέβαια μεταξύ τους θα υπάρχουν και μερικοί, που θα πουν ότι αυτό είναι ένα εφεύρημα των παπάδων, ιδίως εδώ στην Ελλάδα! Θα πουν ότι αυτά τα λένε οι παπάδες, ότι είναι προϊόν της φαντασίας τους. Μακάρι όμως οι παπάδες να ασχολούντο με τέτοια πράγματα εδώ στην Ελλάδα.
Άλλοι τώρα από αυτούς τους επιστήμονες ίσως πουν ότι αυτό είναι ένα είδος υπνωτισμού. Είχα μία σχετική συζήτησι με γιατρούς, μάλιστα με καθηγητές Πανεπιστημίου, οι οποίοι έλεγαν ότι αυτό είναι ένα είδος υπνωτισμού! Όμως, έστω, ας είναι έτσι γι’ αυτούς. Αλλά ένας ψυχίατρος είναι υποχρεωμένος να ασχοληθεί συστηματικά με το θέμα αυτό.
Σχετικά με τον υπνωτισμό τώρα, ο οποίος πράγματι είναι μία εμπειρία. Ο ψυχίατρος όμως θα πρέπει να μπορεί να εξακριβώσει, αν η νοερά προσευχή είναι ένα είδος υπνωτισμού ή όχι. Ο υπνωτισμός μπορεί να οδηγήσει σε παραίσθηση, που σημαίνει σε ασυνταξία ως προς την σωστή σύνθεση των εμπειρικών εντυπώσεων, που έχει ο άνθρωπος μέσα στην μνήμη του. Όμως όλα τα στοιχεία, που συνθέτουν μία παραίσθηση, είναι παρμένα από τις αισθήσεις. Διότι ο άνθρωπος που φθάνει σε παραίσθηση, φθάνει σ’ αυτήν, όχι διότι έχει χάσει την επαφή του με τα αισθητά, αλλά επειδή η μνήμη του έχει εκτροχιασθεί και η σύνθεσης των εντυπώσεων, που γίνεται μέσα στο μυαλό του, δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία αταξία στην ταξινόμηση των εντυπώσεων. Έτσι έχομε τους ανισόρροπους, καθώς και αυτούς που ονειρεύονται στον ξύπνιο τους. Τα στοιχεία δηλαδή των αισθήσεων, που συνθέτουν μία παραίσθηση, είναι υπαρκτά. Εκείνος, που βρίσκεται σε παραίσθηση μπορεί να βλέπει κάτι, που δεν υπάρχει εκείνην την στιγμή μπροστά του, που είναι όμως υπαρκτό24.
Όσον αφορά στον υπνωτισμό, εκείνος που υπνωτίζεται μπαίνει σε μία κατάσταση κώματος, σαν δηλαδή να βρίσκεται σε κώμα και, αφού βρίσκεται σε κωματώδη κατάσταση, ενθυμείται πράγματα από το παρελθόν και απαντά στα ερωτήματα εκείνου που τον υπνώτισε. Οπότε, σαν υπνωτισμένος που είναι, δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα.
Όσον αφορά τώρα στην νοερά προσευχή, δεν έχομε να κάνωμε με κάτι υπαρκτό, που έχει ήδη κατατεθεί στην μνήμη και το οποίο ανακαλείται από την μνήμη και έτσι ονειρεύεται ο άνθρωπος. Δεν συμβαίνει το ίδιο, όπως σε μία παραίσθηση, που βλέπει κανείς κάτι, χωρίς όμως να υπάρχει πράγματι γύρω του εκείνο που βλέπει εκείνην την στιγμή ούτε να υποπίπτει στις αισθήσεις του εκείνην την στιγμή. Στην περίπτωσι της νοεράς προσευχής ό,τι συμβαίνει στην καρδιά του ανθρώπου και ό,τι αισθάνεται ο άνθρωπος, λαμβάνει χώραν εκείνην την στιγμή που το αισθάνεται. Δεν είναι κάτι του παρελθόντος. Είναι μία εμπειρία του παρόντος. Το να είναι επίσης κανείς σε εγρήγορση πνεύματος, πράγμα που συμβαίνει κατά την νοερά προσευχή, δηλαδή ούτε υπνωτισμένος να είναι ούτε να βρίσκεται σε παραίσθηση, και ταυτόχρονα να βιώνει κάτι το πολύ ξεκάθαρο μέσα του, μέσα στην καρδιά του, κάποιον άλλον, που προσεύχεται μέσα του για λογαριασμό του «στεναγμοίς αλαλήτοις»25, τέτοιο πράγμα δεν συμβαίνει στον υπνωτισμό. Κατά την νοερά προσευχή ο άνθρωπος έχει πλήρη συνείδηση ότι κάτι οικείο προς την φύσι του και ενεργούμενο έσωθεν, όχι όμως από τον ίδιο λαμβάνει χώρα μέσα του, το οποίο όχι μόνο βιώνει ξεκάθαρα αλλά ταυτόχρονα το παρατηρεί, και το οποίο μπορεί εκούσια να συμμετέχη.
Το βάρος την αποδείξεως την αληθείας αυτής της εμπειρίας δεν ανήκει στους Ορθοδόξους, οι οποίοι την κατέχουν, αλλά στους επιστήμονες, οι οποίοι την αμφισβητούν ή θέλουν να την ερευνήσουν. Αν πάλι οι επιστήμονες δώσουν ιδική τους ερμηνεία σ’ αυτό το φαινόμενο της νοεράς προσευχής, αυτοί οι ίδιοι θα πρέπει να αποδείξουν ότι η ιδική τους ερμηνεία είναι η σωστή ερμηνεία. Διότι οι Ορθόδοξοι έχουν παράδοση αιώνων της ερμηνείας της νοεράς προσευχής, της οποίας η αλήθεια είναι αδιαφιλονίκητος για τους Ορθοδόξους. Και είναι αυτή η ερμηνεία αδιαφιλονίκητος, διότι δεν είναι ερμηνεία παρελθούσης εμπειρίας, η οποία δεν μπορεί να εξακριβωθεί ή να επανελήφθη, αλλά είναι ερμηνεία μιας ζώσης, αληθινής, σημερινής εμπειρίας και πραγματικότητας, που συνεχώς επαναλαμβάνεται και συνεχίζεται και παραδίδεται από γενεά σε γενεά μέσα στην Ορθόδοξο Εκκλησία.
Η Εκκλησία στην γλώσσα της, που είναι η εκκλησιαστική γλώσσα, λέγει διά στόματος του αποστόλου Παύλου: «Δεν μιλούμε με την ανθρώπινη σοφία, αλλά με την δύναμη του Αγίου Πνεύματος»26. Τι εννοεί μ’ αυτό; Γιατί ο Απόστολος αντιπαρατάσσει την δύναμη του Αγίου Πνεύματος με την σοφία του κόσμου τούτου; Διότι ο άνθρωπος, που έχει γίνει ναός του Αγίου Πνεύματος, που έχει δηλαδή έλθει μέσα του το Άγιο Πνεύμα και έχει κατοικήσει μέσα στην καρδιά του, αυτός ο άνθρωπος αισθάνεται ζωντανά μέσα στην καρδιά του την δύναμη, δηλαδή την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, και έτσι δεν πείθεται ότι έχει γίνει ναός του Αγίου Πνεύματος από λόγια άλλων ούτε από φιλοσοφικά ή θεολογικά επιχειρήματα άλλων, αλλά γνωρίζει ότι είναι ναός του Αγίου Πνεύματος από άμεση και προσωπική του εμπειρία· διότι νιώθει, ακούει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, που κάνει τον παπά και τον ψάλτη μέσα στην καρδιά του. Δηλαδή είναι η συμμαρτυρία του Αγίου Πνεύματος στο πνεύμα του ανθρώπου εκείνο το πράγμα, που δίνει στον άνθρωπο αυτόν την απόλυτη βεβαιότητα ότι έχει γίνει το σώμα του ναός του Θεού, αφού το Πνεύμα το Άγιο ήλθε και σκήνωσε στην καρδιά του. Αυτήν την κατάσταση περιγράφει ο απόστολος Παύλος, όταν λέγει: «Το Πνεύμα του Θεού κράζει μέσα στις καρδιές μας το αββά ο Πατήρ»27. Φωνάζει δηλαδή μέσα μας το Άγιο Πνεύμα απευθυνόμενο προς τον Πατέρα και λέγει: «Πατέρα μου»!
Αυτό λοιπόν, που περιγράφει ο απόστολος Παύλος, είναι μία πραγματικότητα ή μία φαντασιοπληξία; Πετούσε στα σύννεφα ο απόστολος Παύλος, όταν το έλεγε αυτό; Αν προσέξετε καλά σε όσα λέει ο απόστολος Παύλος στο κεφ. 8 της προς Ρωμαίους επιστολής του, θα δήτε ότι μιλάει για πραγματική προσευχή στην καρδιά του ανθρώπου. Αλλά δεν είναι μόνο ο απόστολος Παύλος που μιλάει έτσι. Και ο Δαυίδ στους Ψαλμούς του μιλάει έτσι και η Παλαιά Διαθήκη μιλάει έτσι. Γι’ αυτό βλέπομε εδώ ποιος ήταν ο λόγος που οι αρχαίοι Χριστιανοί, που προετοιμάζονται για την νοερά προσευχή, πρώτα αποστηθίζανε όλο το Ψαλτήρι. Αυτήν τη μεγάλη σημασία είχε το Ψαλτήρι γι’ αυτούς· στο να τους βοηθήσει να εργασθούν την νοερά προσευχή.
Δεν ξέρω πόσοι Χριστιανοί σήμερα έχουν διαβάσει ολόκληρο το Ψαλτήρι. Τα παλιά χρόνια το διάβαζαν επάνω στους πεθαμένους πριν την κηδεία. Ίσως τότε να ήταν η μόνη φορά που διάβαζαν ολόκληρο το Ψαλτήρι. Το διάβαζε ο παπάς και, αν είχε κοντά του κανένα ψάλτη, έβαζε και τον ψάλτη και το διάβαζε. Τα παλιά χρόνια, για να χειροτονηθεί κανείς επίσκοπος, έπρεπε να αποδείξει ότι ήξερε το Ψαλτήρι28. Γιατί; Γιατί το Ψαλτήρι είχε τόσο μεγάλη σημασία μέσα στην Εκκλησία; Διότι το Ψαλτήρι έχει προσευχές σχετικές με την νοερά προσευχή. Διότι η νοερά προσευχή στην Εβραϊκή παράδοση, στην Προφητική παράδοση, αλλά και στην αρχαία Χριστιανική παράδοση, γινόταν και με τους Ψαλμούς. Γι’ αυτόν τον λόγο λέει ο απόστολος Παύλος «προσεύξομαι τω πνεύματι, προσεύξομαι και τω νοΐ. Ψάλω τω πνεύματι, ψάλω και τω νοΐ»29. Οπότε η νοερά προσευχή δεν είναι μόνο προσευχή με λόγια, αλλά είναι και ψαλμωδία, ψαλμός δηλαδή. Γι’ αυτό έχομε και δείγματα από την Παράδοση ότι η νοερά ευχή γινόταν και με τους Ψαλμούς. Ένα από αυτά τα παραδείγματα είναι εκείνο του Αγίου Ιωάννου του Κασσιανού, ο οποίος διδάσκει νοερά προσευχή με Ψαλμούς. Υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες γι’ αυτό το πράγμα30.
Οπότε χρειάζεται καμιά φιλοσοφική απόδειξης γι’ αυτά τα θέματα, εφ’ όσον εκείνοι, που πιστεύουν και έχουν φθάσει σ’ αυτήν την κατάσταση της νοεράς προσευχής, έχουν μέσα τους αυτήν την εμπειρία; Και, εφ’ όσον υπάρχει αυτή η εμπειρία, σε τι χρειάζεται η μεταφυσική; Σε τι χρειάζεται η φιλοσοφία; Σε τι βοηθάει η φιλοσοφία; Βοηθήθηκε ποτέ κανείς ουσιαστικά στην ζωή του από καμιά φιλοσοφία στο να απόκτηση αυτήν την κατάσταση της νοεράς προσευχής, που ενεργεί αδιάλειπτα μέσα στην καρδιά, ώστε να γίνει ναός του Αγίου Πνεύματος;
Όταν κανείς δεν έχει τέτοια εμπειρία, αλλά θέλει να την αποκτήσει, τότε πηγαίνει και διδάσκεται από τους έχοντας την εμπειρία αυτή. Η εμπειρία αυτή της νοεράς προσευχής είναι συνήθως - αν και υπάρχουν εξαιρέσεις - απαραίτητη προϋπόθεσης για να φθάσει κάποιος στην εμπειρία της θεώσεως, κατά την οποία αποκτά εμπειρία της ακτίστου δόξης του Θεού. Αυτή η εμπειρία της θεώσεως είναι αποκλειστικά δώρο Θεού, το οποίο ο Θεός χαρίζει σε όποιους θέλει, όταν θέλει και για όσο θέλει και δεν εξαρτάται από την ανθρώπινη προσπάθεια. Προϋπόθεσης όμως υπό συνήθεις συνθήκες είναι το να έχει κανείς την νοερά προσευχή
Ἵδρυσις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Γλυφάδας εἶναι ἀπό τίς προσφάτως ἱδρυθεῖσες Μητροπόλεις από την Ἱερᾶ Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, κατόπιν εἰσηγήσεως τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Κυροῦ Χριστοδούλου καί ἐγκρίσεως τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας (Φ.Ε.Κ. Α 152/28.6.2002). Εὑρίσκεται στά Νότια προάστια τοῦ Λεκανοπεδίου της Ἀττικῆς και προέρχεται ἀπό τήν διχοτόμηση τῆς ἑνιαίας τότε Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νέας Σμύρνης. Η Ἱερά Μητρόπολις περιλαμβάνει τους Δήμους Γλυφάδας, Ἑλληνικοῦ, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης καί ἀποτελεῖται ἀπό 20 Ἐνορίες και απο ένα Μοναστήρι.